https://www.google.pl/maps/@52.2354416,21.0071281,16z?hl=pl (Jasna), https://www.google.pl/maps/@52.2392671,21.0093623,16z?hl=pl ( Królewska)
Były dwa, ostał się jeno jeden. Ten wcześniejszy – czasowo – miał adres Jasna 26. Drugi, o epokę póżniejszy – w czasie oddawania do użytku: plac Zwycięstwa 1, obecnie Królewska 11.
Hotele Victoria. Łączy ich nazwa i przepych którym obdarowano budynki w których znajdowały się. Dzieli … odległość, ale nie tylko ta czasowa, również ta mierzona w kilometrach. Umieszczam zatem powyżej linki do map, aby się Czytelnik nie pogubił.
Przyjrzyjmy się najpierw okolicom Hotelu Victoria, Jasna 26.
Ulica Jasna leży niedaleko Chmielnej. Odchodzi od Kredytowej, kieruje się ku ulicy Przeskok, przecina Świętokrzyską, następnie ulicę Zgoda. Jasna powstała w roku 1757, z tym że tylko na odcinku do Świętoskrzyskiej. Odcinek do Zgody jest pózniejszy. Jasna należała do jurydyki Bielino. W pobliżu Jasnej leży plac Dąbrowskiego, w czasie budowy ulicy nazywany rynkiem Bielińskim. Słabo zabudowana, zaledwie kilka dworków stało przy ulicy. Prawdopodobnie stąd nazwa: ulica była przejrzysta, pełna słońca. Obecnie ulica jest jednokierunkowa.
Dlaczego Jasna dochodziła w pierwszym momencie swego istnienia tylko do Świętokrzyskiej? Napotykała opór tuż przed Świętokrzyską, jeżeli można tak powiedzieć. Na drodze ulicy stał budynek Szpitala Dzieciątka Jezus, na początku wieku przeniesionego na Nowogrodzkodzką. Wydłużono ulicę do Zgody, wytyczono nowe: Moniuszki, Sienkiewicza, Boduena. Postawiono budynki. Były to Bank Pod Orłami, Filharmonia i budynek kina Rialto.
ulica Kredytowa biegnie od zbiegu ul. Traugutta, ul. Mazowieckiej i pl. Małachowskiego na zachód bez przecznic do zbiegu ul. Jasnej i pl. Dąbrowskiego. Wytyczona w 1856 roku w miejscu dawnej drogi i początkowo nazywana była Nowopróżną, gdyż była przedłużeniem na wschód ul. Próżnej, od ul. Mazowieckiej do ul. Marszałkowskiej. Wkrótce otrzymała nazwę Erywańska, na cześć hrabiego erywańskiego Iwana F. Paskiewicza. Rejon ulicy Kredytowej znany jest także jako zagłębie sprzedawców podręczników szkolnych, co wiąże się z faktem, że w latach 90. XX wieku znajdowały się tutaj liczne księgarnie szkolne. Pomimo iż większość z nich już się stąd wyprowadziła, to nadal w rejonie pl. Dąbrowskiego można spotkać licznych handlarzy szkolnymi podręcznikami. Tak można wyczytać w warszawskiej wikipedii. Wiadomość o handlarzach jest już raczej przeszłością.
Ulica Zgoda pochodzi z tego samego okresu co Jasna. Miała w latach 60-tych i 70 -tych inną nazwę, nazywała się wówczas Władysława Hibnera. Upamiętniała w ten sposób zamach na prokuratorze Cechnowskim. Opowiadałem o tym wydarzeniu w felietonie o ulicy Chmielnej.
ulica Przeskok została wytyczona w roku 1757, stanowiła ona skrót pomiędzy ul. Szpitalną, a Jasną, stąd właśnie pochodzi jej nazwa. Przez okres PRL-u północna część ulicy Przeskok nosiła nazwę Władysława Kniewskiego, jeszcze jednego „zamieszanego” w zabójstwo Cechnowskiego. Polecam jeszcze raz artykuł o Chmielnej.
Budynek hotelu Victoria ( inne nazwy – Wiktoria, Wiktorja) wzniósł przy Jasnej 26 dla siebie architekt Piotr Frydrych. Z początku dwukondygnacyjny, potem podwyższony o jedno piętro i wydłużony do placu ( rynku) Bielińskiego. W roku został przerobiony na hotel, zajęła się tym przedwzięwzięciem spółka Mader i Jacobi. Spalony w czasie II Wojny, nieodbudowany. Znalazałem w necie pocztówkę z ogłoszeniem: „Hotel „Victoria” Jasna 26 (centrum miasta, 5 min. od Dworca Głównego. Woda bieżąca – zimna i gorąca, telefony, pokoje od pięciu złotych”.
Przyjrzyjmy się teraz okolicom Hotelu Victoria stojącym przy Królewskiej 11.
Ulica Królewska rozpoczyna swój bieg od Krakowskiego Przedmieścia, przecina pasaż Wacława Niżyńskiego, biegnie wzdłuż ogrodu Saskiego, przecina Marszałkowską, Zielną, dochodzi do placu Grzybowskiego. Tak jak Jasna należała do jurydyki Bielino.
Plac Piłsudskiego opiszę w oddzielnym artykule, zasłużył sobie na takie wyróznienie. Tu moemy napisać iż położony jest między Ogrodem Saskim a ulicami Moliera, Królewską i Ossolińskich, na Osi Saskiej.Pierwotnie dziedziniec pałacu Saskiego, sięgał Krakowskiego Przedmieścia. Został uregulowany w latach 1736–1745 i obudowany domami mieszkalnymi, następnie monumentalnymi gmachami. W 1925 w arkadach pałacu Saskiego wzniesiono Grób Nieznanego Żołnierza. Kilkakrotnie zmieniał nazwę. Był placem Saskim (dwukrotnie), w czasach przedwojennych placem marszałka Józefa Piłsudskiego, obecnie jest placem marsz. Józefa Piłsudskiego. Tuż po wojnie otrzymał nazwę Zwycięstwa. W czasie II Wojny Światowej nadano mu imię Adolfa Hitlera.
Hotel Victoria został zbudowany w latach 1973-1976 przy ówczesnym pl. Zwycięstwa przez szwedzką firmę Skanska Cementgjuteriet na miejscu spalonego w 1944 i ostatecznie rozebranego w latach 1961–1962 pałacu Kronenberga. ZAprojektował go zespół w składzie: Zbigniew Pawelski, Leszek Sołonowicz, Andrzej Dzierżawski, Derek Fraser, Kurt Hultin i Stanisław Kaim. Projekt był jednym ze sztandarowych pomników gierkowskiej nowoczesności w Warszawie. Hotel oferuje 290 pokoi, 52 apartamenty, apartament prezydencki, centrum konferencyjne, kasyno i basen. Łączna powierzchnia budynku wynosi 38,5 tys. m². Garaż mieści 60 samochodów.
Bibliografia:
mapy Warszawy
„Stolica”, „Hibnera-Zgoda”, artykuł Krystyny Krzyżakowej, numer 21, 1983
„Stolica”, „Jasna”, artykuł podpisany K.K., numer 13, 1947
Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994
Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998
Maria Połomska: Metamorfoza na Jasnej, Stolica nr 10-11 2014
Marta Leśniewska: Architektura w Warszawie 1965-1989. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005 ( o hotelu Victoria przy Krolewskiej 1)
Elżbieta Charazińska: Ogród Saski. Warszawa: Panstwowe Wydawnictwo Naukowe
Jarosław Zieliński „Hotel Victoria”, artykuł, zródło: Kultura Liberalna.com
Komentarze