W tekście piosenki „Sanitariuszka Małgorzatka” znajdujemy kolejny adres. Jesteśmy teraz na ulicy Odyńca na Mokotowie. Między Puławską a Wołoską. Jest nasza bohaterka umiejscowiona prostopadle do osi Wisły. Krzyżuje się z Krasickiego i Racławicką. Po prawej stronie mijamy park Dreszera, ogród Jordana, ogrody działkowe. Po lewej stronie znajdują się domy mieszkalne osiedla Wierzbno.
Między fortem M „Mokotów” a fortem M-Tche pod koniec XIX wieku zbudowano drogę. Z czasem owa droga przekształciła się w ulicę, naszą Odyńca ulicę. To skrót myślowy. Imię naszej ulicy nadano dopiero w 1926 roku. Do tej pory ( prawdopodobnie) droga nie miała nazwy.
W roku 1916 roku ulica Odyńca została włączona w granice Stolicy, pierwsza zabudowa pojawiła się przy zbiegu ulic Odyńca i Czeczota, z tym że Odyńca sięgała jedynie do przyszłej alei Niepodległości. Powstała w tym czasie kolejka Grójecka miała w okolicach Odyńca stację końcową.
O fortach wyżej wymienionych warto napisać oddzielny rozdział. Teraz nadmienię iż przy Racławickiej można obejrzeć pozostałości po forcie M „Mokotów”. Zaś drugi fort – M-Tche „Odyńca” znajdowała w okolicach dzisiejszej ulicy Czeczota.
W okresie międzywojennym zaczęły pojawiać się pierwsze wille, z map przedwojennej Warszawy wynika iż owe wille sięgały po ulicę Czeczota. Od ulicy Czeczota widać pola uprawne.
Park Dreszera został zaprojektowany w latach 30. XX wieku, inicjatorem powstania parku był sam prezydent Stefan Starzyński. Powstał w ramach akcji „Warszawa w kwiatach”. W latach 90. tegoż wieku zbudowano tuż przy parku Dreszera ogród jordanowski. W tej ostatniej informacji może być pomyłka. Wziąłem ją ” z głowy” niestety. Inaczej mówiąc – z własnej pamięci. Dość często przechadzałem się w owej okolicy, i pamiętam, że budowano ów jordanowski ogródek w tamtym czasie. Ale jak mówię – dokładną datę trudno mi ustalić. Przy Odyńca znajdują się także ogródki działkowe. Obecna nazwa to ” Rodzinny Ogród Działkowy imienia Obrońców Pokoju w Warszawie”. Informacje uzyskałem na stronie tegoż ogrodu.
Ot, z takich ciekawostek z czasów międzywojennych możemy powiedzieć o ślizgawce na rogu Odyńca i Krasickiego. Odbywały się na tej ślizgawce mecze hokejowe. Pisze o tym Barbara Januszkiewicz, patrz bibliografia.
W wojnie obronnej 1939 roku w okolicach Odyńca odbyła się mała bitwa na czołgi. Akcją dowodził rotmistrz Stanisław Grąbczewski. Polskie siły straciły trzy czołgi. Czołgi te miały podążyć ku Ochocie i Służewcu.
A co się działo w czasie Powstania Warszawskiego? Przypomnijmy pewien fakt z końca Powstania. Szkoła przy ulicy Woronicza siedmiokrotnie przechodzi z rąk do rąk. Po zachodniej stronie batalion „Olza” pod naciskiem wroga wycofuje się z linii Al. Niepodległości ulicami Goszczyńskiego i Odyńca w kierunku ul. Krasickiego. 25 września powstańcy tracą ważny punkt oporu – „Redutę Alkazar” na rogu Al. Niepodległości i Odyńca. Trochę wcześniej – 19 września na ulicę Odyńca został skierowany oddział „Oriona”, on to bronił pierwszy „Reduty Alkazar”. O tym zdarzeniu i innych okolicznościach – możemy przeczytać w innych publikacjach zaznaczonych w bibliografii.
Osiedle „Wierzbno”, znajdujące się w pobliżu Odyńca, zbudowano w dwóch częściach, tą od strony Odyńca w latach 1955 – 1965. Projektantami byli Kazimierz Stasiniewicz, Tadeusz Węglarski.
Bibliografia:
Drozdrowski, Zahorski „Historia Warszawy”
Lech Królikowski, „Twierdza Warszawa”
Warszawa II Rzeczpospolitej
Jerzy Kasprzycki, Marian Stępień „Warszawskie pożegnania”
Barbara Januszkiewicz „Powrót do wspomnień”
Erwin Łaciok „Wrzesień 1939: obrona przedmościa Pragi : wspomnienia obrońców”
Adam Józef Borkiewicz „Powstanie warszawskie 1944: zarys działań natury wojskowej”
Stanisław lipski „Walczący Mokotów: 57 dni szperacza „Staszka”
Lesław Bartelski „Walcząca Warszawa”
Komentarze